Obyekt kodu almaq – obyektin qeydiyyat ərizəsi – obyektin uçotu üzrə onlayn xidmət
Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən hər bir hüquqi və fiziki şəxs üçün vergi uçotunda düzgün qeydiyyat və hesabatlılıq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Vergi Məcəlləsinə və aidiyyəti normativ sənədlərə əsasən, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin və müəssisələrin obyekt kodu əldə etməsi zəruridir. Bu məqalədə obyekt kodunun mahiyyəti, alınma qaydası, hüquqi əsasları və praktiki tətbiqi barədə ətraflı məlumat təqdim olunur.
Obyekt kodu nədir?
Obyekt kodu – vergi ödəyicisinin sahibkarlıq fəaliyyəti çərçivəsində istifadə etdiyi obyektlərin (ticarət, xidmət, istehsal və digər fəaliyyət sahələri) uçotunun aparılması üçün dövlət orqanları tərəfindən verilən xüsusi rəqəmsal identifikatordur. Bu kod vasitəsilə:
-Sahibkarların rəsmi uçotu şəffaflaşdırılır.
-Obyektin yerləşdiyi ünvan və fəaliyyət növü müəyyən edilir;
-Vergi öhdəliklərinin izlənməsi asanlaşır;
-Vergi orqanlarının nəzarət mexanizmi güclənir;
Obyekt kodunun alınmasının hüquqi əsasları
Obyekt kodunun verilməsi Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsi, habelə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin normativ sənədləri ilə tənzimlənir. Hər bir yeni təsis edilmiş MMC, fərdi sahibkar (VÖEN sahibi) və ya ASC fəaliyyətə başlamazdan öncə fəaliyyət obyektini uçota qoymalı və müvafiq kod əldə etməlidir.
Obyekt kodu kimlər üçün məcburidir?
-Yeni qeydiyyatdan keçmiş MMC və ASC-lər;
–Fərdi sahibkarlar (VÖEN sahibləri);
–Mağaza, ofis, xidmət mərkəzi, anbar, bazar iştirakçıları, sex, istehsal müəssisəsi açan sahibkarlar;
-Vergi öhdəliyi yaradan icarə obyektlərinə sahib olan şəxslər.
Obyekt kodunun əhəmiyyəti
- Vergi hesabatlarının düzgün təqdim olunması üçün vacibdir;
- Yoxlama və monitorinqlərdə obyektin rəsmi tanınmasını təmin edir;
- Sahibkarın fəaliyyətini qanun çərçivəsində rəsmiləşdirir;
- Vergidən yayınma risklərini aradan qaldırır.
Obyekt kodu alınmadıqda məsuliyyət
Vergi orqanları tərəfindən aparılan yoxlamalar zamanı obyekt kodu olmayan fəaliyyət aşkar edilərsə, bu hal qanun pozuntusu hesab olunur və sahibkara qarşı inzibati məsuliyyət tədbirləri tətbiq edilə bilər. Cərimələrin qarşısını almaq üçün fəaliyyət başlamazdan öncə obyektin uçota alınması mütləqdir.
Obyekt kodunun alınması sadəcə rəsmi prosedur deyil, sahibkarın fəaliyyətini hüquqi əsasda qurması üçün zəruri mexanizmdir. Elektron sistemin tətbiqi bu prosesi sadələşdirərək vaxt və resurs itkisinin qarşısını alır. Sahibkar olaraq obyekt kodunuzu vaxtında əldə etməklə həm qanuni məsuliyyətlərdən qorunur, həm də biznes fəaliyyətinizi daha etibarlı qurmuş olursunuz.
Obyekt kodunun alınması üçün addım-addım qayda
1. Elektron kabinetə giriş
Vergi ödəyicisi ilk olaraq e-taxes.gov.az portalında öz elektron kabinetinə daxil olmalıdır. Daxil olmaq üçün Asan İmza və ya elektron imza tələb olunur.
2. Müraciət forması
Elektron kabinetdə “Təsərrüfat subyektinin (obyektin) qeydiyyatı” bölməsinə daxil olaraq onlayn ərizə forması doldurulur. Burada aşağıdakı məlumatlar təqdim edilir:
- Vergi ödəyicisinin adı və VÖEN-i;
- Obyektin tam ünvanı;
- Fəaliyyət növü (məsələn, pərakəndə ticarət, iaşə xidməti, istehsal);
- Obyektin sahəsi;
- Əlaqə məlumatları.
3. Sənədlərin əlavə edilməsi
Əgər obyekt icarəyə götürülübsə, icarə müqaviləsi; mülkiyyət obyektidirsə, çıxarış və digər hüquq təsdiqedici sənədlər elektron sistemə əlavə olunur.
4. Vergi orqanının təsdiqi
Müraciət göndərildikdən sonra aidiyyəti üzrə Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən yoxlama aparılır və obyekt uçota alınır. Bu zaman vergi ödəyicisinə obyekt kodu haqqında arayış verilir.
5. Obyekt kodunun təsdiqi
Sahibkar kodu elektron kabinetdə görə bilir və istənilən vaxt çap edə bilər. Bundan sonra kod bütün vergi öhdəliklərində, hesabatlarda və yoxlamalarda istifadə olunur.