Borclunun ölkədən getmək hüququnun müvəqqəti məhdudlaşdırılması – vacib məqamlar
Azərbaycan Respublikasında vergi və digər məcburi dövlət ödənişləri üzrə borclar mövcud olduqda, vətəndaşların ölkədən çıxış hüququ müəyyən hallarda müvəqqəti olaraq məhdudlaşdırıla bilər. Bu, dövlətin fiskal intizamı təmin etmək və ödənişlərin vaxtında icrasını stimullaşdırmaq məqsədilə tətbiq edilən hüquqi mexanizmdir. Əslində bu məhdudiyyət cəza deyil, daha çox borclunun öhdəliklərini yerinə yetirməsinə yönəlmiş inzibati tədbirdir.
Hansı hallarda və necə tətbiq olunur?
Borclunun ölkədən çıxış hüququnun məhdudlaşdırılması Vergi Məcəlləsinin və müvafiq normativ aktların tələblərinə əsasən həyata keçirilir. Qanunvericiliyə görə, vergi borcları, məcburi dövlət sosial sığorta haqları, icbari tibbi sığorta və işsizlikdən sığorta ödənişləri üzrə öhdəliklər vaxtında icra edilmədikdə, Dövlət Vergi Xidməti bu tədbiri tətbiq edə bilər. Həmçinin, faizlər və maliyyə sanksiyaları üzrə yaranan borclar da bu məhdudiyyətin səbəbi ola bilər.
Vətəndaşlar məlumatı necə əldə edə bilər?
Ən önəmli məqamlardan biri odur ki, vətəndaşlar ölkədən çıxış hüquqlarının məhdudlaşdırılıb-məhdudlaşdırılmamasını tam elektron qaydada öyrənə bilirlər. Bunun üçün əlavə sənəd təqdim etməyə ehtiyac yoxdur. Sadəcə olaraq, Dövlət Vergi Xidmətinin rəsmi internet səhifəsinə – İnternet Vergi İdarəsinə daxil olmaq kifayətdir. Burada şəxsin FİN kodu üzrə məlumat təqdim edilir və dərhal nəticə əldə olunur.
Normativ əsaslar
Xidmətin hüquqi bazası kifayət qədər genişdir. Bu proses “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 10-cu maddəsi, Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları və Dövlət Vergi Xidmətinin 03.01.2024-cü il tarixli əmri ilə təsdiq edilmiş “Vergilər və digər məcburi ödənişlər üzrə borcların alınması Qaydaları”na əsaslanır. Yəni, xidmətin tətbiqi yalnız qanunvericilik çərçivəsində mümkündür və vətəndaşın hüquqları qorunur.
İcra müddəti və nəticə
Müraciət edildiyi andan xidmət dərhal icra olunur. Sistem avtomatik olaraq yoxlama aparır və nəticəni elektron şəkildə vətəndaşa təqdim edir. Nəticədə vətəndaş ölkədən getmək hüququnun müvəqqəti məhdudlaşdırılıb-məhdudlaşdırılmadığı barədə rəsmi məlumata sahib olur.
Tam elektron xidmət
Xidmətin ən böyük üstünlüklərindən biri onun tam elektronlaşmış olmasıdır. Yəni vətəndaş vaxt itirmədən, dövlət qurumlarına getmədən, onlayn şəkildə bu informasiyanı əldə edə bilir. Bu isə həm şəffaflığın təmin olunmasına, həm də vaxt və resursların qənaətinə xidmət edir.